مفاهیم و اصطلاحات گمرکی هنوز برای بسیاری از تجار مبهم است؛ فرهنگ اصطلاحات ترخیص کالا در ایران شامل اصطلاحات گمرکی عرفی کشور خودمان و اصطلاحات امور گمرکی بازرگانی بین‌المللی است و همین موضوع باعث پیچیدگی بیشتر اصطلاحات ترخیص کالا و گمرک شده است. ما در این مقاله قصد داریم که شما را با مهم‌ترین اصطلاحات گمرکی آشنا کنیم، بنابراین تا آخر این مقاله همراه ما بمانید.

اصطلاحات گمرکی

اگر می خواهید به یک بازرگان موفق در عرصه بین‌الملل تبدیل شوید، باید با این اصطلاحات گمرکی که در ادامه گفته می‌شود حتماً آشنایی داشته باشید. اگر برای اولین بار برای ترخیص کالا و انجام امور گمرکی به اداره و یا سازمانی مراجعه کرده باشید می دانید اصطلاحاتی در این زمینه ها به کار می رود که شاید برای اولین بار است که در آن مکان به گوش شما می خورد! اگر می خواهید کار شما در این مکان ها پیش برود بایستی با آن ها آشنایی کامل داشته باشید.

در ادامه به برخی از پرکابردترین آن ها اشاره خواهیم کرد و توضیحی کوتاه و مختصر درباره آن خواهیم داشت:

• ترخیص گمرکی و ترخیص کار:

ترخیص گمرکی عبارت از تشریفات اجرایی خاصی است که با انجام آن‌ها مجوز ورود کالا به کشور جهت مصرف داخلی داده می‌ شود. ترخیص کار (شخصی که قرار است تشریفات گمرکی کالای دیگران را انجام دهد) برای ترخیص کالای هر شخصی، باید از طرف صاحب کالا وکالت‌نامه رسمی داشته باشد و همچنین باید از قبل پروانه کارگزاری گمرکی را از گمرک جمهوری اسلامی ایران دریافت کرده باشد.

• اظهار گمرکی:

صاحب کالا یا نماینده قانونی آن باید تمامی مشخصات محموله صادراتی یا وارداتی را به گمرک بدهند و به این کار اظهار گمرکی می‌گویند.

در گذشته اظهار گمرکی به صورت آفلاین و دستی انجام می‌شد، اما امروزه اظهار گمرکی به صورت آنلاین و الکترونیکی از طریق سامانه ای پی ال (EPL) یعنی سامانه جامعه امور گمرکی انجام می‌شود.

• کوتاژ گمرکی چیست

بابت ثبت اظهارنامه صادرات یا واردات کالا در گمرک، برای هر اظهارنامه‌ی ثبت شده یک شماره اختصاصی داده می‌شود، به این شماره کوتاژ گفته می شود؛ در گذشته پرونده لاک و مهر می‌شد اما امروزه در سامانه EPL قفل می‌شود.

• پروانه سبز گمرکی

برگ سبز گمرکی یا پروانه سبز گمرکی، سند و مجوز ترخیص نهایی کالا از گمرکات کشور و خروج کالای تجاری از گمرک است؛ صدور برگ سبز گمرکی به معنای سند تسویه حساب نهایی با گمرک است. البته امروزه با توجه به الکتریکی شدن فرآیندهای گمرک، برگ سبز گمرکی یا پروانه سبز گمرکی دیگر وجود ندارد.

• کوتاژ صادراتی چیست

شماره پرونده یا شماره اظهارنامه محموله‌ای صادراتی در گمرک، کوتاژ صادراتی یا پروانه صادراتی نام دارد؛ در صورتی که واردات در مقابل صادرات انجام می‌شود، باید شماره کوتاژ صادراتی به گمرک ارائه شود.

• قبض انبار گمرکی:

انبار گمرک در قبال تحویل گرفتن هر نوع کالایی، سندی به نام قبض انبار صادر می‌کند؛ بنابراین هر کالایی که وارد محدوده گمرکی شود، در دفتر انبار گمرک ثبت شده و در ازای آن رسیدی به‌عنوان قبض انبار صادر می‌شود. اطلاعات قبض انبار شامل نام صاحب کالا، نوع و وزن کالا، نام شرکت حمل، نوع و تعداد بسته‌بندی، تاریخ ورود به مرز، محل نگهداری کالا، شرایط تخلیه محموله و مدت زمان نگهداری کالا است.

• کالایی متروکه در گمرک:

اگر کالا از مدت زمانی که در قبض انبار مشخص شده (۶۰ تا ۹۰ روز) بیشتر در انبار مانده باشد، کالای متروکه محسوب می‌شود؛ کالای متروکه پس از مدتی به حالت تعلیق درآمده و سپس به تصرف دولت و گمرک در می‌آید.

• ترخیصیه:

ترخیصیه سندی است که شرکت حمل به صورت رسمی با آن به گمرک اعلام تسویه حساب با صاحب محموله را می‌کند؛ هنگامی که صاحب کالا تمامی هزینه‌ها و کارمزدهای شرکت حمل را به نماینده آن در کشور مقصد پرداخت می‌کند و دیگر هیچ‌گونه بدهی به شرکت حمل ندارد، ترخیصیه توسط شرکت حمل صادر می‌شود.

• ترخیصیه الکترونیکی:

امروزه با توجه به اینکه فرآیندهای گمرکی در کشور به صورت الکترونیکی و غیرحضوری انجام می‌شوند، ترخیصیه نیز به صورت الکترونیکی صادر می‌شود. شرکت‌های حمل موظف هستند که صدور و تایید ترخیصیه الکترونیکی را در سامانه ای پی ال (EPL) انجام دهند.

• دموراژ:

دموراژ جریمه دیرکرد روزانه‌ای است که نماینده شرکت حمل در کشور مقصد از گیرنده بابت تأخیر در تحویل محموله اخذ می‌کند.

• Bill Of Lading:

بارنامه یا Bill Of Lading سند حملی است که توسط شرکت حمل برای صاحب محموله صادر می‌شود؛ بارنامه شامل شرایط حمل و مشخصات کالا است.

• گواهی مبدأ:

سندی که توسط بازرگانی کشور فروشنده صادر می‌شود، گواهی مبدأ نام دارد؛ این سند اصالت مبدأ محموله را تایید می‌کند.

• پکینگ لیست:

به لیست جزئیات بسته‌بندی کالا، پکینگ لیست (Packing List) یا لیست عدل‌بندی می‌گویند که توسط فروشنده این لیست صادر می‌شود. توجه داشته باشید پکینگ لیست را باید شرکت بازرسی تایید کند.

• فاکتور فروش گمرکی:

فاکتور فروش فاکتوری است که فروشنده در بازرگانی بین‌المللی برای محموله صادر می‌کند. برخی افراد به فاکتور فروش، سیاهه خرید نیز می‌گویند.

• کارت بازرگانی:

به مجوزی که جهت صادرات و واردات کالای تجاری در ایران صادر می‌شود، کارت بازرگانی می‌گویند.

• گواهی بازرسی کالا:

به عملیاتی که خریدار جهت حصول اطمینان نسبت به کالای خریداری شده انجام می‌دهد، بازرسی کالا گفته می‌شود که در نهایت پس از بررسی کالا، گواهی بازرسی صادر می‌شود. فرایند بازرسی کالا شامل تایید کمیت و کیفیت کالای خریداری شده و بررسی استانداردها و گواهی مورد نیاز کالا است.

• بیمه‌نامه باربری بین‌المللی:

افراد برای محافظت کالا از خطرات فیزیکی حمل و نقل، بیمه‌نامه باربری بین‌المللی را خریداری می‌کنند.

• تشریفات گمرکی:

تشریفات گمرکی الزاماتی هستند که به منظور رعایت هرگونه مقررات گمرکی قابل انجام، باید برآورده شوند؛ این تشریفات شامل تعهدات اسنادی، تعهدات امنیتی، بازرسی فیزیکی و اطلاع رسانی و کسب مجوز های قانونی است.

مطالب مرتبط:

قوانین ترانزیت بین المللی شامل موارد زیادی است که اگر قصد ورود به این حوزه کاری را دارید، پیشنهاد می کنیم درباره آن بیشتر بخوانید!

نتیجه گیری

اصطلاحات گمرکی و بازرگانی به همین چند مورد که گفته شد اتمام نمی‌شوند، چون این اصطلاحات بسیار متنوع و وسیع هستند. شما باید علاوه‌بر معانی لغات و اصطلاحات گمرکی، بتوانید آن‌ها را تحلیل هم کنید؛ برای مثال اصطلاح تحویل کالا در بازرگانی یا Delivery، در بسیاری از مواقع اصلاً به معنای تحویل فیزیکی محموله نیست. بنابراین برای درک معانی این اصطلاحات نیاز به دانش بازرگانی دارید.